پسوریازیس (Psoriasis) یکی از انواع بیماری های خودایمنی (autoimmune) پوستی است. گلبول‌های سفید خون (سلول‌های لنفوسیت T) در حالت عادی وظیفه محافظت از بدن در برابر بیماری ها و عفونت‌ها را دارند؛ اما در بدن فرد مبتلا به پسوریازیس، این گلبول‌ها به‌اشتباه فعال می‌شوند و سیستم ایمنی را به واکنش‌هایی وادار می‌کنند. این واکنش‌ها زمینه را برای پدیدارشدن علائم بیماری بر روی پوست فراهم می‌کنند.
نشانه‌های پسوریازیس
اختلال در عملکرد دستگاه ایمنی و گلبول‌های سفید، علت اصلی ابتلا به پسوریازیس است. باوجوداین، نشانه‌های اصلی بیماری بر روی پوست ایجاد می‌شوند. این علائم شامل موارد زیر می‌شوند:
- خارش و پدیدارشدن تکه‌های فلس‌مانند بر روی پوست ضخیم‌شده؛
- خشکی و ترک‌خوردگی پوست (در حدی که می‌تواند به خون‌ریزی منجر شود)؛
- ضخیم‌شدن، برآمدگی یا حفره‌حفره‌شدن ناخن‌ها؛
- خشک و متورم شدن مفاصل.
عوامل محرک پسوریازیس
عامل اصلی و قطعی بروز بیماری نامشخص است؛ اما این‌طور به نظر می‌رسد که بزرگ‌سالان و کسانی که یکی از اعضای خانواده‌شان مبتلا به پسوریازیس است، بیشتر در معرض خطر ابتلا به آن هستند.
نشانه‌های بیماری در برهه‌های زمانی مختلف ظاهر می‌شوند و پس از مدتی از بین می‌روند. درک بهتر عوامل محرک پسوریازیس به شما کمک می‌کند تا از بروز علائم بیماری و تشدید آن جلوگیری کنید. در ادامه می‌توانید مهم‌ترین عوامل محرک پسوریازیس را ببینید.
۱. استرس
استرس یکی از مهم‌ترین عوامل محرک پسوریازیس و تشدید آن است.از طرفی، استرس به تشدید علائم بیماری دامن می‌زند و از طرف دیگر، خود بیماری هم باعث بیشترشدن استرس می‌شود؛ یعنی ارتباطی دوطرفه میان این دو برقرار است.
برای کاهش استرس می‌توانید از راهکارهایی مثل تنفس عمیق، یوگا و مدیتیشن استفاده کنید.
آلرژی
این‌طور به نظر می‌رسد که ارتباط نزدیکی میان آلرژی و پسوریازیس وجود داشته باشد؛ چون دستگاه ایمنی در هر دوی این اختلال‌ها نقشی اساسی ایفا می‌کند.
نتایج برخی تحقیقات نشان می‌دهد که بیماران مبتلا به پسوریازیس، در مقایسه با دیگران، سلول‌های التهابی بیشتری در بدنشان دارند: سلول‌هایی که باعث بروز واکنش‌های آلرژیک مثل تورم و خارش می‌شوند. بنابراین کنترل آلرژی هم می‌تواند از راهکارهای تخفیف علائم پسوریازیس باشد.
نوشیدنی‌های الکلی
به‌عقیده دانشمندان، مصرف نوشیدنی‌های الکلی نیز یکی از عوامل محرک پسوریازیس است. آنها مصرف این نوشیدنی‌ها را به‌ویژه برای کسانی که مستعد بیماری هستند، منع کرده‌اند. در کنار این مسئله، نوشیدنی‌های الکلی با برخی داروهای مخصوص درمان پسوریازیس سازگاری ندارند.
هوای خشک و سرد از عوامل محرک پسوریازیس
هوای خشک و سرد هم عامل مهم دیگری است که می‌تواند باعث تشدید علائم پسوریازیس شود. در فصل‌های سرد سال بعد از حمام‌کردن و در طول روز، از کرم‌ها و لوسیون‌های مرطوب کننده پوست استفاده کنید. همچنین بهتر است از صابون‌ها و مواد شوینده عطردار استفاده نکنید (چون در تشدید ناراحتی‌های پوستی نقش دارند).
راهکار دیگر هم استفاده از دستگاه‌های رطوبت‌ساز در خانه است (در فصل‌های سرد سال).
خال‌کوبی
خال‌کوبی و تماس مداوم دستگاه مخصوص انجام این کار با پوست کسانی که از پسوریازیس رنج می‌برند، می‌تواند به کابوس آنها بدل شود و به آسیب‌های شدید پوستی (تروما) منجر شود. آسیب‌هایی که معمولا بین ۱۰ الی ۱۴ روز بعد پدیدار می‌شوند.
خال‌کوبی‌کردن همچنین می‌تواند باعث عفونت پوستی شود که یکی دیگر از عوامل محرک پسوریازیس است.
از پوستتان مراقبت کنید و از انجام کارهایی که نیاز به تزریق و واردکردن سوزن در پوست دارند (طب سوزنی، خال‌کوبی و …) خودداری کنید. اگر نیاز به تزریق داروی خاصی دارید، پیش از انجام این کار با پزشک متخصص مشورت کنید.
برخی انواع داروها
برخی انواع داروها که از آنها برای درمان بیماری‌هایی مثل فشار خون بالا، نارسایی قلبی، آرتروز و اختلالات روانی استفاده می‌شود، می‌توانند از عوامل محرک پسوریازیس باشند و باعث تشدید بیماری شوند.
در ادامه به تعدادی از این داروها اشاره می‌شود:
- مهار کننده‌های آنزیم مبدل آنژیوتانسین (ACE inhibitors)؛
- بتابلاکرها (beta-blockers)؛
- لیتیوم؛
- داروهای مخصوص درمان مالاریا مثل پلاکونیل و هیدروکسی کلروکین؛
- داروهای استروئید مثل پردنیزون.
هورمون‌ها
هم زنان و هم مردان، فارغ از جنسیت‌شان ممکن است به پسوریازیس مبتلا شوند. اما به نظر می‌رسد کسانی که بین ۲۰ تا ۳۰سالگی و نیز بین ۵۰ تا ۶۰سالگی هستند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به آن قرار دارند. رسیدن به دوره‌های بلوغ و یائسگی هم خطر ابتلا به بیماری را بیشتر می‌کند. محققان بر این باورند که علت مسئله احتمالا ریشه در ترشحات هورمونی دارد.
همچنین در نتایج یکی از تحقیقات انجام‌گرفته دراین‌رابطه مشخص شد که سطح بالای هورمون استروژن در زنان باردار به بهبود علائم پسوریازیس کمک می‌کند.
برخی انواع مواد خوراکی و غذایی
مصرف خوراکی ها و نوشیدنی‌هایی چون شیر پرچرب، آب مرکبات، گلوتن (پروتئینی که در برخی انواع غلات، مثل گندم و جو یافت می‌شود) و غذاهای پرچرب به مبتلایان به پسوریازیس توصیه نمی‌شود. این مواد خوراکی از عوامل محرک پسوریازیس هستند و می‌توانند باعث تشدید علائم بیماری شوند.
